1. Giải quyết tranh chấp trực tuyến là gì?

ODR - phương pháp giải quyết tranh chấp được ứng dụng rộng rãi.

Giải quyết tranh chấp thương mại trực tuyến trong tiếng Anh là "Online-Dispute Resolution" viết tắt là ODR.

Theo các chuyên gia pháp lý, "giải quyết tranh chấp trực tuyến" là thuật ngữ kết hợp giữa "trực tuyến" (Online) và "giải quyết tranh chấp thay thế" (ADR).

ODR được hiểu một cách rộng rãi trên thế giới là việc sử dụng công nghệ internet để hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp thay thế. ODR bao gồm các qui trình giải quyết tranh chấp thay thế được thực hiện thông qua các phương tiện trực tuyến như internet hoặc các công nghệ khác cho phép kết nối thông tin ảo qua mạng, mà không yêu cầu các bên phải tiếp xúc trực tiếp trong không gian vật chất cụ thể.

2. Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại trực tuyến

Theo Bản lưu ký kỹ thuật về giải quyết tranh chấp trực tuyến (ODR), thủ tục ODR được chia thành ba giai đoạn chính. Giai đoạn thứ nhất là giai đoạn thương lượng, trong đó nguyên đơn sẽ nộp yêu cầu trên hệ thống ODR và quản trị viên sẽ thông báo cho bị đơn về yêu cầu và phản hồi. Giai đoạn này có thể được hỗ trợ bởi công nghệ (ví dụ như trí tuệ nhân tạo AI) và các bên có thể trực tiếp thương lượng trên nền tảng ODR.

Nếu giai đoạn thương lượng không thành công, sẽ tiếp tục vào giai đoạn hỗ trợ giải quyết. Trong giai đoạn này, quản trị viên của hệ thống ODR sẽ chỉ định một hòa giải viên để hỗ trợ các bên thương lượng và đạt được thỏa thuận.

Nếu giai đoạn hỗ trợ giải quyết cũng không thành công, giai đoạn cuối cùng sẽ diễn ra. Trong giai đoạn này, quản trị viên ODR hoặc hòa giải viên sẽ thông báo cho các bên về các bước tiếp theo, có thể bao gồm giải quyết qua trọng tài hoặc tòa án.

3. Ưu nhược điểm của giải quyết tranh chấp thương mại bằng ODR

Khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp trực tuyến về mặt thương mại

Chúng có những ưu nhược điểm sau:

Ưu điểm

- Làm thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là ngành thương mại điện tử.

- Thời gian giải quyết ngắn giúp tiết kiệm thời gian một cách tối ưu. Vì không bị giới hạn về mặt lãnh thổ, biên giới quốc gia nên khi giải quyết bằng ODR cho hiệu quả nhanh chóng và ít tốn kém.

- Chi phí hợp lý, giảm thiểu việc tiêu tốn quá nhiều tiền bạc vào việc giải quyết tranh chấp. Bởi lẽ chỉ cần có mạng internet là các bên đã có thể giải quyết mà không cần phải gặp trực tiếp hay ràng buộc về mặt không gian lẫn thời gian.

- Đề cao việc bảo vệ người tiêu dùng với các tranh chấp nhỏ lẻ. Từ đó giúp họ không còn lo lắng về vấn đề thủ tục rườm rà hay chi phí giải quyết quá cao so với giá trị tranh chấp.

Nhược điểm

- Vì là phương pháp giải quyết thông qua mạng internet nên hệ thống mạng cần được trú trọng tuyệt đối. Do đó, nếu hệ thống đường truyền mạng bị lỗi hay không hoạt động thì sẽ gây ảnh hưởng lớn đến quá trình giải quyết nêu trên.

- Về hiệu quả pháp lý và giá trị ràng buộc giữa các bên không mang tính khả thi tuyệt đối. Thậm chí, phán quyết của trọng tài còn có khả năng bị vô hiệu trong một số trường hợp.

- Xảy ra tình trạng thao túng vì đây là phương pháp do chính con người tạo ra nên chưa nhận được sự tin tưởng tuyệt đối.

- Đòi hỏi khả năng sử dụng các ứng dụng công nghệ và sự am hiểu nhất định về lĩnh vực trên.

- Việc bảo mật thông tin cũng không hoàn toàn tuyệt đối khi trât tự an ninh mạng chưa thật sự an toàn. Thông tin cá nhân có thể bị đánh cắp bởi các hacker mạng.

>>> Xem thêm: Thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng kinh tế

4. Thúc đẩy phương thức giải quyết tranh chấp thương mại điện tử trực tuyến tại Việt Nam

Trong thế giới Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phương thức giải quyết tranh chấp trực tuyến (ODR) trở thành giải pháp hữu ích, đem lại lợi ích cho cả hai bên tranh chấp với sự nhanh chóng, hiệu quả và minh bạch. Đồng thời, ODR cũng thúc đẩy phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam. Để phát triển ODR tại Việt Nam, cần có chính sách hỗ trợ cho tổ chức ODR và tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho việc áp dụng ODR.

Thứ nhất, cần xây dựng cơ chế hỗ trợ phát triển tổ chức ODR tại Việt Nam để phù hợp với hội nhập kinh tế thế giới. Với sự gia nhập WTO và ký kết các hiệp định thương mại tự do, phương thức ODR sẽ giúp giải quyết tranh chấp xuyên biên giới và thúc đẩy thương mại điện tử.

Thứ hai, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật tố tụng và các văn bản liên quan để tạo cơ sở pháp lý cho ODR. Điều này giúp giảm tải số lượng vụ việc cho hệ thống tòa án và nâng cao chất lượng xét xử.

Thứ ba, việc đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, thiết bị và kỹ thuật cho ODR là cần thiết. Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ chi phí và cải thiện dữ liệu quốc gia để xác thực danh tính và thông tin cá nhân giữa các bên tranh chấp.

Thứ tư, cần ban hành văn bản hướng dẫn liên quan đến việc xác minh và thu thập chứng cứ điện tử, xác thực danh tính để đảm bảo tính minh bạch và hiệu lực của thương mại điện tử, tránh hành vi lừa đảo và hủy hợp đồng không đúng thỏa thuận.

Việc thực hiện các biện pháp trên sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho ODR phát triển và đóng góp vào sự phát triển bền vững của thương mại điện tử ở Việt Nam.

Trên đây là những điều cần biết về quá trình và phương hướng giải quyết tranh chấp thương mại trực tuyến mà Luật Dragon trình bày. Nếu có thắc mắc về vấn đề nêu trên, hãy liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.

Công ty Luật Dragon - Hotline (miễn phí): 1900.599.979 - 098.301.9109

Email: dragonlawfirm@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/vanphongluatsudragon

Văn phòng Luật sư đất đai Hà Nội:

- Phòng 14.6, Tầng 14, Tòa nhà Vimeco, đường Phạm Hùng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

- Số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Long Biên, Hà Nội.

Văn Phòng Luật Sư đất đai tại Hải Phòng: Số 102, Lô 14 đường Lê Hồng Phong, quận Hải An, Hải Phòng.