Tảo hôn là gì? Nguyên nhân và hậu quả của việc tảo hôn

Cập nhập: 2/16/2024 4:23:32 PM - Công ty luật Dragon

Tảo hôn được biết đến như một hủ tục lạc hậu vẫn còn kéo dài tới ngày nay, gây nhiều hệ luỵ tới an ninh trật tự xã hội và rủi ro pháp lý cho người vi phạm. Trong bài viết này, Luật Dragon sẽ giải đáp chi tiết cho bạn về thắc mắc “Tảo hôn là gì?” và chi tiết các khung pháp lý xử phạt cho những người tổ chức/thực hiện tảo hôn. Cùng bắt đầu nhé!

Tảo hôn là gì?

Theo khoản 8 Điều 3 và điểm a khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014: Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định như nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên. Như vậy, tảo hôn là hành vi vi phạm điều kiện kết hôn về độ tuổi và bị cấm theo quy định tại điểm b Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

>>> Xem thêm: Thế nào là vi phạm luật hôn nhân gia đình?

Nguyên nhân của tảo hôn

Tảo hôn có thể xảy ra bởi nhiều lý do khác nhau, nhưng thông thường sẽ là từ những nguyên nhân phổ biến sau:

• Hủ tục lạc hậu: Tảo hôn vẫn tồn tại do sự duy trì những hủ tục lạc hậu của một số đồng bào dân tộc ít người. Đây là phong tục đã được truyền lại hàng trăm, hàng nghìn năm nay và cần cơ quan chức năng tuyên truyền, giáo dục liên tục và mất nhiều thời gian để thay đổi. 

• Hạn chế hiểu biết và trình độ dân trí: Mức độ dân trí và hiểu biết pháp luật ở một số vùng sâu, vùng xa còn hạn chế, gây khó khăn trong việc chấm dứt tảo hôn.

• Chế tài xử phạt yếu: Pháp luật hiện hành hiện tại có chế tài xử phạt cho hành vi tảo hôn là rất yếu, không đủ sức răn đe. Do đó, tình trạng tảo hôn, cưới chui vẫn còn diễn ra rất nhiều hiện nay.

• Phổ cập giáo dục giới tính còn kém: Với sự phát triển của các nền tảng kết nối mạng xã hội ngày nay, các bạn trẻ yêu sớm hơn. Nếu không có sự giáo dục giới tính cẩn thận, trẻ sẽ không biết bảo vệ mình, dẫn đến mang thai khi tuổi còn nhỏ và gây ra hệ luỵ tảo hôn.

• Thiếu can thiệp mạnh từ chính quyền địa phương: Chính quyền địa phương tại một số nơi chưa can thiệp mạnh mẽ, thiếu kiên quyết. Điều này dẫn đến tình trạng tảo hôn vẫn còn xuất hiện tại nước ta.

• Và nhiều nguyên nhân khác….

Hậu quả của việc Tảo hôn

Hậu quả của việc tảo hôn có thể được thấy rõ trong nhiều khía cạnh của cuộc sống cá nhân, gia đình và xã hội. Dưới đây là một số hậu quả quan trọng:

Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản

- Sinh con ở độ tuổi trẻ, cơ thể của phụ nữ chưa phát triển hoàn thiện có thể gây nguy cơ tử vong cao, sẩy thai và các vấn đề sức khỏe khác cho mẹ và thai nhi.

- Điều này cũng có thể dẫn đến tăng nguy cơ cho trẻ sơ sinh mắc các bệnh lý và tình trạng suy giảm sức khỏe.

Ảnh hưởng đến giáo dục và phát triển cá nhân

- Việc kết hôn ở tuổi trẻ thường dẫn đến việc bỏ học, thiếu kiến thức và kỹ năng cần thiết để phát triển trong cuộc sống.

- Trẻ em sinh ra trong tình trạng tảo hôn thường phải đối mặt với thách thức về giáo dục, khi họ phải chấp nhận trách nhiệm gia đình sớm và không có cơ hội tham gia học tập một cách đầy đủ.

Ảnh hưởng đến tình trạng kinh tế gia đình

- Gia đình tảo hôn thường gặp khó khăn về mặt kinh tế do cha mẹ chưa đủ trưởng thành để tạo ra nguồn thu nhập ổn định.

- Thiếu kinh nghiệm và khả năng tài chính, đôi vợ chồng tảo hôn thường không thể cung cấp đầy đủ cho nhu cầu cơ bản của gia đình và con cái.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và mối quan hệ gia đình

- Gánh nặng trách nhiệm gia đình khi còn quá trẻ có thể dẫn đến stress, mất ngủ và các vấn đề tâm lý khác.

- Mối quan hệ gia đình có thể gặp khó khăn do thiếu sự chín chắn và hiểu biết trong quản lý cuộc sống hôn nhân.

Ảnh hưởng đến xã hội

- Tảo hôn góp phần vào tình trạng đói nghèo và thất học trong cộng đồng.

- Gia đình tảo hôn có thể trở thành gánh nặng cho xã hội, đặt ra thách thức trong quản lý dân số và chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

Bất bình đẳng giới và đời sống xã hội

- Việc kết hôn ở tuổi trẻ có thể làm gia tăng bất bình đẳng giới, khi trẻ em gái thường bị ảnh hưởng nhiều hơn, mất quyền học tập và tham gia vào các hoạt động vui chơi.

- Cảm giác bất bình đẳng giới này có thể gây ra bạo lực và ảnh hưởng đến cuộc sống xã hội.

Những hậu quả này cùng nhau tạo ra một vòng lặp tiêu cực, tác động không chỉ đến cá nhân mà còn đến toàn bộ cộng đồng và xã hội. Việc giải quyết vấn đề tảo hôn đòi hỏi sự hỗ trợ đa chiều từ cộng đồng, giáo dục và chính trị để thay đổi nhận thức và tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của mọi người.

Tảo hôn bị xử phạt như thế nào?

Tảo hôn không chỉ gây ra những hậu quả tiêu cực cho bản thân, gia đình và xã hội mà còn là một hành vi vi phạm pháp luật, người vi phạm có thể bị xử lý theo các hình thức sau:

Phạt hành chính

Theo quy định tại điều 58 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, những người thực hiện hành vi tảo hôn hoặc tổ chức tảo hôn sẽ bị xử phạt hành chính như sau:

• Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn.

• Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Toà án.

Truy tố trách nhiệm hình sự

Theo quy định tại điều 183 Bộ luật Hình sự 2015, người tổ chức tảo hôn cũng có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự với khung hình phạt như sau: 

“Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.”

>>> Tham khảo tư vấn từ: TOP 10 Luật sư Hải Phòng giỏi, uy tín trong nhiều lĩnh vực

Thực trạng tảo hôn ở Việt Nam hiện nay

Hiện nay, tình trạng tảo hôn ở Việt Nam, đặc biệt là trong cộng đồng Dân tộc thiểu số, đã có những biến động đáng chú ý. Dữ liệu thống kê của năm 2019 so với 2014 cho thấy sự giảm thiểu tỷ lệ tảo hôn xuống 4,7%, chia trung bình mỗi năm là 0,94%. Tuy nhiên, các vùng tập trung đông Dân tộc thiểu số như Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc ghi nhận tỷ lệ người tảo hôn khi chưa đủ tuổi kết hôn vẫn còn khá cao, đặc biệt là vùng Tây Nguyên với 27,5%.

Tình trạng tảo hôn còn khác nhau khi dựa trên yếu tố giới tính - với tỷ lệ tảo hôn của nữ giới (23,5%) cao hơn so với nam giới (20,1%). Các dân tộc như Mông, Cờ Lao, Mảng, Xinh Mun, và Mạ có tỷ lệ tảo hôn cao nhất. Theo vị trí địa lý, vùng Trung du miền núi phía Bắc ghi nhận tỷ lệ tảo hôn cao hơn so với các vùng khác. Đặc biệt, các tỉnh như Sơn La, Hà Giang, Điện Biên, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Cao Bằng, Nghệ An, Gia Lai, và Đắk Lắk là những địa phương có số trường hợp tảo hôn cao nhất cả nước. Điều này đặt ra những thách thức đặc biệt đối chính quyền địa phương trong việc kiểm soát tảo hôn và tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho bà con trong kiến thức pháp luật về Hôn nhân và Gia đình.

Trên đây là toàn bộ giải đáp của Luật Dragon cho thắc mắc “Tảo hôn là gì?” và chia sẻ thông tin về khung xử phạt pháp lý cho những người tổ chức/thực hiện tảo hôn. Hy vọng rằng, với những kiến thức trong bài viết, bạn đã nhận thức rõ hơn về Tảo hôn cũng như cùng chung tay ngăn chặn, xoá bỏ hủ tục này khỏi xã hội.