Thừa kế theo di chúc là gì? Người thừa kế theo di chúc là ai?
Cập nhập: 11/7/2023 9:56:31 AM - Công ty luật Dragon
Thừa kế theo di chúc là quá trình để lại tài sản, quyền lợi và nghĩa vụ của người chết cho người sống được chỉ định trong di chúc.
Vậy cụ thể thừa kế theo di chúc là gì và nó khác gì so với thừa kế theo pháp luật? Trong bài viết dưới đây, Công ty Luật Dragon sẽ giải đáp cho bạn A-Z những thắc mắc này.
1. Thừa kế theo di chúc là gì?
Thừa kế theo di chúc là hình thức thừa kế mà người có tài sản (người lập di chúc) tự mình quyết định người thừa kế (người được hưởng di chúc) và phần tài sản mà họ được thừa kế. Cụ thể, căn cứ tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, vấn đề này được pháp luật Việt Nam quy định như sau:
“Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”
Ví dụ về thừa kế theo di chúc: Ông A có hai con trai B và C. Ông A muốn để lại toàn bộ tài sản của mình cho con trai B và không để lại gì cho con trai C do C hay chơi bời lêu lổng. Ông A lập một bản di chúc rõ ràng về ý muốn này và công bố trước khi qua đời. Sau khi ông A mất, con trai B sẽ được thừa kế toàn bộ tài sản của ông A theo di chúc.
>>> Xem thêm: Thừa kế theo pháp luật là gì?
2. Điều kiện để lập di chúc
Căn cứ theo quy định tại Điều 625 và điều 630 Bộ luật dân sự 2015, người lập phải đáp ứng các điều kiện sau thì di chúc mới có hiệu lực pháp luật:
-
Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
-
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
-
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
-
Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
-
Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
-
Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
-
Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
-
Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
3. Người thừa kế theo di chúc là ai?
Người thừa kế theo di chúc là những người được chỉ định trong di chúc để nhận di sản do người chết để lại. Điều này có thể bao gồm người trong gia đình, người ngoài gia đình, thai nhi hoặc thậm chí các tổ chức và cơ quan - bao gồm cả nhà nước.
Trong một số, để được coi là người thừa kế theo di chúc, cá nhân này phải:
-
Đối với trường hợp người được thừa kế là thai nhi: Phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế hoặc đã được sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế.
-
Đối với các pháp nhân (cơ quan, tổ chức) được chỉ định là người thừa kế: cần tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Nếu pháp nhân chấm dứt hoạt động trước thời điểm mở thừa kế, năng lực chủ thể của tổ chức này sẽ kết thúc và họ sẽ không còn tư cách hưởng di sản. Trong trường hợp pháp nhân tồn tại vào thời điểm mở thừa kế và thời điểm chia di sản, họ có quyền hưởng di sản theo di chúc.
4. Sự khác nhau giữa thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật
Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật là hai hình thức thừa kế khác nhau về bản chất, hoàn cảnh phát sinh, đối tượng và phương thức phân chia.
-
Thừa kế theo di chúc là hình thức thừa kế dựa trên ý muốn của người có tài sản, do đó người lập di chúc có quyền tự chỉ định người thừa kế và phần tài sản mà họ được thừa kế. Do đó, nếu chỉ có một người duy nhất được chỉ định nhận di sản trong thừa kế có di chúc, người đó sẽ được nhận 100% tài sản của người mất để lại. Thừa kế theo di chúc chỉ có hiệu lực khi có bản di chúc hợp pháp và được công nhận bởi cơ quan có thẩm quyền.
-
Thừa kế theo pháp luật là hình thức thừa kế dựa trên quy định của pháp luật phân chia tài sản theo hàng thừa kế, do đó người để lại di sản không có quyền tự ý quyết định người thừa kế và phần tài sản mà họ được thừa kế. Thừa kế theo pháp luật áp dụng khi không có bản di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. Khi phân chia di sản theo pháp luật, tài sản sẽ chỉ được chia cho hàng thừa kế cao nhất vẫn còn sống và đủ điều kiện nhận thừa kế; đồng thời, những người trong cùng hàng thừa kế nhận được phần tài sản bằng nhau.
Trên đây là giải đáp của Luật Dragon cho thắc mắc “Thừa kế theo di chúc là gì?” và các thông tin pháp lý liên quan. Hy vọng rằng, với những thông tin chúng tôi chia sẻ, bạn đã nắm rõ hơn về hình thức thừa kế này và áp dụng được vào trong hoàn cảnh, trường hợp của mình.
>>> Xem thêm: TOP 10 Luật sư giỏi tại Hà Nội