Trình tư, thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai tại Toà án

Cập nhập: 8/25/2022 3:44:22 PM - Công ty luật Dragon

Khi không thể hòa giải trong vấn đề đất đai thì mọi người thường tìm đến các công ty, văn phòng luật để được hỗ trợ, giải quyết tranh chấp . Nhưng thủ tục khởi kiện tranh chấp đất thế nào là câu hỏi mà nhiều bạn đọc đang vướng mắc. Vậy hãy đọc bài viết này để trả lời những thắc mắc đó nhé.

1. Tranh chấp đất đai là gì?

Tranh chấp đất đai là dạng tranh chấp rất phổ biến và phức tạp hiện nay. Án tranh chấp đất đai chiếm phần lớn trong số các án tranh tụng tại các tòa án trên khắp đất nước Việt Nam. Để giải quyết tranh chấp đất đai, cần phải xác định và hiểu rõ các dạng tranh chấp đất đai phổ biến nhất. Việc xác định chính xác loại tranh chấp đất đai đang diễn ra là rất quan trọng vì nó giúp xác định chính xác các bên có quyền khởi kiện tranh chấp tại tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự hay thủ tục tố tụng hành chính, tranh chấp thuộc thẩm quyền của tòa án nhân dân hay Ủy ban nhân dân và xác định thời điểm bắt đầu khởi kiện. Ngoài ra, việc xác định chính xác dạng tranh chấp đất đai cũng là cơ sở để xác định trình tự, thủ tục và đường lối giải quyết tranh chấp.

Tranh chấp đất đai diễn ra phổ biến hiện nay

Khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 quy định rằng tranh chấp đất đai là tranh chấp giữa hai hoặc nhiều bên về quản lý và sử dụng đất trong mối quan hệ đất đai, không phải vấn đề quyền sở hữu tài sản. 

Các đặc điểm của tranh chấp đất đai bao gồm:

- Đối tượng của tranh chấp đó là quyền quản lý, quyền sử dụng và các quyền lợi liên quan đến việc sử dụng tài sản đặc biệt không thuộc quyền sở hữu của các bên tranh chấp.

- Các bên tham gia tranh chấp chỉ đơn giản là các chủ thể quản lý và sử dụng đất, không hề liên quan đến quyền sở hữu của đất đai.

- Tranh chấp đất đai ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của cả Nhà nước và các bên tham gia tranh chấp vì việc tranh chấp ảnh hưởng đến quá trình sử dụng đất của các chủ thể. Nó gắn liền với quá trình sử dụng đất của các chủ thể và ảnh hưởng không chỉ đến lợi ích của các bên trong số các chủ thể mà còn có ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước.

2. Các dạng tranh chấp đất đai phổ biến

Có 3 dang tranh chấp đất đai phổ biến hiện nay:

Tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất

Bản thân người sử dụng đất đang tuân thủ đúng quy định pháp luật, và không có bất kỳ tranh chấp nào xảy ra. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các giao dịch liên quan đến đất đai, những tranh chấp thường liên quan đến các hợp đồng dân sự như chuyển nhượng, cho thuê, tặng, góp vốn, bảo lãnh và các loại hợp đồng khác thường xảy ra.

Nguyên nhân của tranh chấp này có thể là vi phạm quyền hoặc nghĩa vụ của các bên, dẫn đến mâu thuẫn giữa hai bên.

Tranh chấp về mục đích sử dụng đất cũng là một trong những loại tranh chấp thường gặp trong lĩnh vực này.

Vấn đề trong tranh chấp này liên quan đến việc xác định mục đích sử dụng đất là gì, xung đột giữa đất nông nghiệp và đất lâm nghiệp, cũng như trong quá trình sử dụng, việc giữa đất nông nghiệp và đất thổ cư.

Các chủ thể cá nhân, hộ gia đình và tổ chức được cấp phép sử dụng đất đai từ Nhà nước, nhưng trong quá trình sử dụng, họ có thể vô tình hoặc cố ý sử dụng diện tích đất được giao hoặc cho thuê trái với mục đích ban đầu.

Tranh chấp liên quan tới đất

Đó là các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu tài sản, thường xuất hiện trong các vấn đề liên quan đến thừa kế hoặc ly hôn. Trong các trường hợp này, các bên thường có những yêu cầu sau:

- Yêu cầu công nhận/hủy bỏ di chúc;

- Tranh chấp/yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu;

- Yêu cầu chia thừa kế theo quy định pháp luật;

- Tranh chấp về quyền thừa kế;

- Yêu cầu chia tài sản, trách nhiệm tài chính khi ly hôn; và

- Các yêu cầu khác.

Tranh chấp về quyền sử dụng đất

Các vấn đề liên quan đến tranh chấp đất đai và rừng theo quy định pháp luật bao gồm:

- Tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật về đất đai

- Tranh chấp về ranh giới đất liền kề, đường đi, lấn chiếm diện tích đất, vv

- Đòi lại đất, tài sản liên quan đến đất đang bị người khác chiếm đóng

- Tranh chấp quyền sở hữu và sử dụng rừng theo quy định của Luật bảo vệ và phát triển rừng.

3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai

Tranh chấp đất đai liên quan đến quyền sở hữu và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất đai do Tòa án nhân dân giải quyết trong trường hợp đương sự có giấy chứng nhận hoặc các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.

Trong trường hợp đương sự không có giấy chứng nhận hoặc bất kỳ loại giấy tờ nào quy định tại Điều 100 của Luật này, đương sự chỉ có hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai như sau:

- Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 của Luật này.

- Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

4. Trình tự, thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai tại Toà án

Trước tiên hay cùng xem hồ sơ khởi kiện tranh chấp đất đai 

Hồ sơ khởi kiện tranh chấp đất đai

Để khởi kiện tranh chấp đất đai, người khởi kiện cần chuẩn bị một bộ hồ sơ khởi kiện gồm các giấy tờ sau đây, theo căn cứ khoản 2 Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015:

1. Đơn khởi kiện theo mẫu;

2. Biên bản hòa giải không thành có chứng nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất có chữ ký của các bên tranh chấp;

3. Một số loại giấy tờ của người khởi kiện như: Sổ hộ khẩu, Chứng minh thư nhân dân hoặc Căn cước công dân hoặc hộ chiếu (còn giá trị sử dụng);

4. Danh mục tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện.

Theo quy định của pháp luật Tố tụng dân sự, khi khởi kiện vấn đề gì, người khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ để chứng minh yêu cầu khởi kiện đó. Nếu không có, Tòa án có thể từ chối yêu cầu khởi kiện.

Khi nộp tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện, không nhất thiết phải nộp toàn bộ những gì người khởi kiện có, thay vào đó chỉ cần nộp tài liệu, chứng cứ chứng minh yêu cầu khởi kiện (đủ để Tòa án thụ lý, không nên nộp hết để bảo đảm khả năng thắng kiện trong quá trình tranh tụng tại Tòa).

Ví dụ:

- Nếu tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận (Sổ đỏ, Sổ hồng) hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 thì phải nộp kèm theo đơn khởi kiện;

- Trong trường hợp tranh chấp về tài sản gắn liền với đất, người khởi kiện cần có một trong những loại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu loại tài sản đó.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách viết mẫu đơn khởi kiện tranh chấp đất đai

Trình tự khởi kiện tranh chấp đất đai tại Toà án

Viết lại các bước khi nộp đơn khởi kiện và thụ lý đơn

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện

Nơi nộp đơn khởi kiện:

Theo quy định tại khoản 9 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 35 và điểm c khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, người khởi kiện nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện (huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương) nơi có đất đang tranh chấp nếu là tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất với nhau.

Hình thức nộp đơn:

Người khởi kiện có thể nộp đơn bằng một trong các hình thức sau:

- Nộp trực tiếp tại Tòa án;

- Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;

- Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Bước 2: Nhận, xử lý đơn và thụ lý đơn

Nhận và xử lý đơn khởi kiện:

Theo Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, khi nhận đơn khởi kiện, Thẩm phán phải xem xét và ra một trong các quyết định sau đây:

- Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;

- Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn (thông thường sẽ thực hiện theo thủ tục thông thường);

- Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;

- Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Thụ lý đơn khởi kiện

Căn cứ Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, Thẩm phán nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.

- Thẩm phán dự tính số tiền tạm ứng án phí, ghi vào giấy báo và giao cho người khởi kiện để họ nộp tiền tạm ứng án phí.

- Nơi nộp tạm ứng án phí: Nếu tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền Tòa án nhân dân cấp huyện thì nơi nộp tạm ứng án phí là Chi cục thi hành án dân sự cấp huyện (được nêu rõ trong thông báo).

- Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được giấy báo của Tòa án, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.

- Thẩm phán thụ lý vụ án sau khi người khởi kiện nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.

Trường hợp người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì Thẩm phán phải thụ lý vụ án khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo.

5. Dịch vụ luật sư tư vấn khởi kiện tranh chấp đất đai

Sử dụng dịch vụ luật sư là một lựa chọn thông minh vì hệ thống văn bản pháp lý của Việt Nam rất phức tạp và quy định rất nhiều. Sự tư vấn của luật sư giúp bạn chuẩn bị hồ sơ nhanh chóng và đầy đủ, đồng thời giúp bạn xác định quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong tranh chấp.

Bạn sẽ tiết kiệm chi phí vì quá trình tranh tụng đã được luật sư dự kiến và chuẩn bị trước. Ngoài ra, việc có luật sư giúp bạn yên tâm với công tác, sản xuất và kinh doanh, vì hầu hết các thủ tục được luật sư chuẩn bị. Mọi thông tin của bạn cũng được bảo mật tuyệt đối.

Tại Công ty Luật Dragon, chúng tôi cung cấp dịch vụ luật sư tư vấn theo giờ, theo vụ việc và trọn gói. Với gói dịch vụ trọn gói, chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn thường xuyên cho các khách hàng có yêu cầu được hỗ trợ lâu dài. Đây là gói dịch vụ được hầu hết các doanh nghiệp lựa chọn, do tính tiện lợi và chi phí tiết kiệm.

Nếu bạn cần liên hệ để được tư vấn thêm về các gói dịch vụ của chúng tôi hoặc muốn hỏi ý kiến của chuyên gia, hãy gọi đến theo số hotline: 1900.599.979 để được hỗ trợ nhanh nhất.

>>> Tham khảo: Giá thuê luật sư giải quyết tranh chấp đất đai mới nhất

Mọi thông tin chi tiết về các vấn đề pháp lý, liên hệ với chúng tôi tại:

Công ty Luật Dragon – Hotline: 1900.599.979

Email: dragonlawfirm@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/vanphongluatsudragon

Văn phòng Luật sư tại Hà Nội: Phòng 14.6, Tầng 14, Tòa nhà Vimeco, đường Phạm Hùng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

Văn phòng Luật sư tại Long Biên: số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Long Biên, Hà Nội.

Văn Phòng Luật Sư tại Hải Phòng: Số 102, lô 14 đường Lê Hồng Phong, quận Hải An, TP Hải Phòng.