Trong quá trình quản lý, sử dụng, xây dựng nhà ở... hiện nay thường phát sinh rất nhiều tranh chấp. Một trong số những tranh chấp đó thường gặp nhất là tranh chấp giữa các hộ liền kề (hàng xóm của nhau). Bài viết này sẽ giúp các bạn nắm được thủ tục khi giải quyết tranh chấp đất đai liền kề như thế nào?

1. Quy định pháp luật về việc xác định ranh giới đất đai liền kề

Xác định ranh giới giữa các bất động sản liền kề

Ranh giới giữa các bất động sản liền kề được quy định tại Điều 175 Bộ Luật Dân sự 2015 như sau:

- Việc xác định ranh giới giữa các bất động sản sẽ phải dựa trên thỏa thuận giữa những người sử dụng đất hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hoặc cũng có thể xác định ranh giới theo tập quán hoặc theo ranh giới đã phân định tồn tại được từ 30 năm trở lên mà không có tranh chấp. Không được lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trường hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng. Mọi chủ thể sử dụng đất có nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới chung không lấn chiếm, thay đổi mốc giới kể cả trường hợp ranh giới là kênh, rãnh, bờ ruộng,...

- Người sử dụng đất được sử dụng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới của thửa đất theo khuôn viên đất thuộc quyền sử dụng của mình đúng với quy định của pháp luật và không làm ảnh hưởng phần đất đai của người sử dụng đất khác.

Ranh giới giữa các thửa đất cũng đã được thể hiện trong bản đồ địa chính của từng địa phương. Nên, khi xảy ra tranh chấp về ranh giới đất đai, các chủ sử dụng đất có thể tự thỏa thuận với nhau. Nếu thỏa thuận không được thì có thể tiến hành hòa giải.

2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai liền kề

Theo quy định của Điều 202 và Điều 203 Luật Đất đai 2013 thì hiện nay, có 3 cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai liền kề gồm có:

- Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai liền kề bằng con đường hòa giải tại cơ sở.

- Chủ tịch UBND cấp tỉnh và cấp huyện có thẩm quyền giải quyết đối với những trường hợp mà đương sự không có các giấy tờ liên quan đến đất đai. Nhưng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền đối với tranh chấp đất đai liền kề mà trong đó có một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư nước ngoài và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đối với các trường hợp tranh chấp giữa các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thì sẽ thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện.

- Tòa án nhân dân sẽ có thẩm quyền giải quyết nếu đương sự nộp đơn khởi kiện.

3. Quy trình, thủ tục khi giải quyết tranh chấp đất đai liên kề

Bước đầu tiên, các bên có thể tự thỏa thuận giải quyết tranh chấp đất đai thông qua các cuộc đàm phán tự nguyện, tôn trọng lợi ích chung. Nếu không thể thỏa thuận, đương sự có quyền nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai lên Ủy ban nhân dân cấp xã.

Sau khi nhận được đơn, Ủy ban cấp xã có trách nhiệm thẩm tra, xác minh nguyên nhân và thu thập các tài liệu liên quan. Sau đó, Ủy ban phải thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp và tổ chức cuộc họp hòa giải với sự tham gia của các bên tranh chấp và thành viên của Hội đồng hòa giải. Quá trình hòa giải chỉ được tiến hành khi tất cả các bên tranh chấp đều có mặt. Nếu một trong các bên tranh chấp vắng mặt lần thứ hai, quá trình hòa giải được coi là không thành công. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã phải hoàn thành trong vòng 45 ngày kể từ ngày nhận đơn.

Bước thứ hai, nếu sau quá trình hòa giải tranh chấp đất đai vẫn không giải quyết được, đương sự có quyền nộp đơn lên Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh để tiếp tục xem xét giải quyết.

Sau đó, Chủ tịch Ủy ban cấp có thẩm quyền giao trách nhiệm cho cơ quan tham mưu để giải quyết. Cơ quan này sẽ thẩm tra, xác minh sự việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp và tổ chức cuộc họp giữa các ban, ngành có liên quan, tư vấn về luật đất đai để giải quyết tranh chấp (nếu cần) và hoàn chỉnh hồ sơ để trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp.

Bước thứ ba, trong trường hợp đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết, đương sự có quyền khiếu nại lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nếu Chủ tịch Ủy ban cấp huyện giải quyết, hoặc khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nếu Chủ tịch Ủy ban cấp tỉnh giải quyết.

Bước thứ tư, trong quá trình giải quyết tranh chấp, từ bước thứ hai, đương sự vẫn có quyền đệ trình khởi kiện đến Tòa án nhân dân để giải quyết theo quy định.

(Điều 202 và 203 của Luật đất đai năm 2013 và Mục 4, Chương 7 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP, được sửa đổi và bổ sung bởi Nghị định 01/2017/NĐ-CP)

Vì vậy, tranh chấp đất đai về ranh giới và mốc giới đất là một vấn đề phổ biến trong xã hội. Khi phát sinh tranh chấp, đương sự phải tuân theo các quy định và thủ tục được quy định để đạt được kết quả tốt nhất. Tuy nhiên, để tiết kiệm thời gian và công sức, các bên tranh chấp nên ngồi lại thỏa thuận dựa trên sự tự nguyện và tôn trọng quyền lợi của nhau."

Mong rằng câu trả lời này đáp ứng được yêu cầu của bạn. Nếu có câu hỏi hoặc cần thêm thông tin, xin vui lòng để lại cho tôi biết.

>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chất đất đai tại toà án như thế nào?

4. Hồ sơ khởi kiện tranh chấp đất đai liên kề

- Để khởi kiện, bạn cần phải thỏa mãn các điều kiện về nội dung và hình thức theo quy định tại Điều 189 của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 (theo Mẫu số 23-DS-Ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13 tháng 01 năm 2017 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao).

- Bạn cũng cần có các giấy tờ chứng minh về nhân thân, bao gồm Sổ hộ khẩu, CMND hoặc CCCD.

- Nếu quá trình hòa giải tại UBND xã không thành công, bạn cần có biên bản hòa giải không thành tại.

- Nếu có, bạn cần có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, hoặc sổ đỏ/sổ hồng.

- Nếu đã có, bạn cần có các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

- Ngoài ra, bạn cần sử dụng các tài liệu chứng minh cho yêu cầu khởi kiện, bao gồm trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính từ các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp, v.v.

Mọi thắc mắc về Luật Đất đai vui lòng liên hệ với Công ty Luật Dragon tại:

Hotline: 1900.599.979

Email: dragonlawfirm@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/vanphongluatsudragon

Văn phòng Luật sư tại Hà Nội: Phòng 14.6, Tầng 14, Tòa nhà Vimeco, đường Phạm Hùng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

Văn phòng Luật sư tại Long Biên: số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Long Biên, Hà Nội.

Văn Phòng Luật Sư tại Hải Phòng: Số 102, lô 14  đường Lê Hồng Phong, quận Hải An, TP Hải Phòng

>>> Tham khảo tư vấn từ: Văn phòng Luật sư giỏi về đất đai tại Hà Nội

FAQ (Câu hỏi thường gặp)

Ranh giới đất được xác định như thế nào?

Trả lời: Ranh giới đất đai được xác định theo tập quán hoặc theo ranh giới đã tồn tại từ 30 năm trở lên mà không xảy ra tranh chấp.

Đối tượng bản đồ địa chính là như thế nào?

Trả lời: Đối tượng bản đồ địa chính là thửa đất và đối tượng chiếm đất không tạo thành thửa đất được biểu thị trên bản đồ bằng các yếu tố hình học (điểm, đường, vùng), dạng ký hiệu và ghi chú thuyết minh.