Trong hoạt động kinh doanh, giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại là vấn đề không thể tránh khỏi, đặc biệt khi các bên tham gia hợp đồng có sự khác biệt về lợi ích hoặc cách hiểu và thực hiện điều khoản. Việc giải quyết tranh chấp hiệu quả giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp mà còn giúp duy trì mối quan hệ hợp tác và uy tín trên thị trường.

Thế nào là tranh chấp hợp đồng thương mại?

Theo khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005, hợp đồng thương mại là thỏa thuận giữa các bên nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ trong hoạt động thương mại. Tranh chấp hợp đồng thương mại xảy ra khi một hoặc nhiều bên không thực hiện đúng, hoặc vi phạm điều khoản đã cam kết, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của bên còn lại.

Các dạng tranh chấp phổ biến bao gồm:

• Tranh chấp về việc giao hàng, nhận hàng không đúng chất lượng hoặc số lượng.

• Tranh chấp liên quan đến giá cả, phương thức thanh toán.

• Bên vi phạm không thực hiện hoặc chậm trễ thực hiện nghĩa vụ.

• Tranh chấp về việc chấm dứt hợp đồng, bồi thường thiệt hại.

• Mâu thuẫn về quyền và nghĩa vụ phát sinh từ việc chuyển nhượng hợp đồng.

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp hợp đồng thương mại

Việc nhận diện nguyên nhân là yếu tố quan trọng trong giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Hợp đồng thiếu chặt chẽ, không quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của các bên.

• Thay đổi hoàn cảnh khách quan khiến việc thực hiện hợp đồng không còn phù hợp.

• Thiếu thiện chí trong quá trình thực hiện, dẫn đến vi phạm cam kết.

• Chưa nắm rõ quy định pháp luật hiện hành, dẫn đến việc áp dụng sai hoặc hiểu sai điều khoản.

Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại

Hiện nay, pháp luật Việt Nam công nhận 4 phương thức chính để giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại, bao gồm:

Thương lượng

Đây là phương thức ưu tiên và thường được khuyến khích trước tiên. Các bên sẽ ngồi lại với nhau để trao đổi, thỏa thuận và tìm ra tiếng nói chung nhằm chấm dứt tranh chấp mà không cần bên thứ ba. Thương lượng giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giữ gìn mối quan hệ giữa các bên.

Hòa giải

Nếu thương lượng không thành, các bên có thể mời một bên trung gian (hòa giải viên) để hỗ trợ trong việc làm rõ nguyên nhân và tìm hướng đi phù hợp. Hòa giải có thể được thực hiện theo quy định của pháp luật hoặc theo sự thỏa thuận riêng giữa các bên.

Trọng tài thương mại

Khi tranh chấp có yếu tố phức tạp hoặc giá trị lớn, các bên có thể đưa ra trọng tài thương mại là tổ chức phi chính phủ được cấp phép hoạt động theo Luật Trọng tài thương mại 2010. Phán quyết của trọng tài có giá trị chung thẩm, không bị kháng cáo như tòa án.

Đây là lựa chọn phổ biến trong các hợp đồng lớn, đặc biệt là hợp đồng có yếu tố nước ngoài vì giữ được tính bảo mật, nhanh chóng và linh hoạt.

Tòa án nhân dân

Nếu không chọn trọng tài, các bên có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tòa án là cơ quan có quyền lực nhà nước nên quyết định có tính cưỡng chế thi hành cao. Tuy nhiên, quy trình thường kéo dài, chi phí cao và không đảm bảo được tính bảo mật thương mại như trọng tài.

Các bước cần thực hiện khi giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại

Để giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại đúng trình tự, doanh nghiệp nên thực hiện các bước sau:

Bước 1: Thu thập chứng cứ

Bao gồm toàn bộ tài liệu liên quan như hợp đồng, phụ lục hợp đồng, biên bản giao nhận, hóa đơn, email, tin nhắn, chứng từ thanh toán… để chứng minh quyền lợi của mình bị xâm hại.

Bước 2: Gửi thông báo hoặc yêu cầu thực hiện nghĩa vụ

Trước khi khởi kiện, nên gửi văn bản yêu cầu bên vi phạm thực hiện nghĩa vụ hoặc khắc phục hậu quả vi phạm.

Bước 3: Lựa chọn phương thức giải quyết

Tùy từng trường hợp cụ thể, doanh nghiệp có thể chọn thương lượng, trọng tài hoặc tòa án. Nếu trong hợp đồng đã có điều khoản trọng tài, bắt buộc phải giải quyết bằng trọng tài, không được khởi kiện ra tòa.

Bước 4: Tham gia quá trình giải quyết tranh chấp

Tại đây, doanh nghiệp cần có luật sư tư vấn hợp đồng thương mại chuyên sâu để bảo vệ quyền lợi trước cơ quan tài phán.

Lưu ý về thẩm quyền và thời hiệu khởi kiện

Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện về hợp đồng là 03 năm kể từ ngày người khởi kiện biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.

Về thẩm quyền, tùy theo giá trị và tính chất tranh chấp mà tòa án nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh sẽ thụ lý. Riêng đối với trọng tài, các bên có thể tự thỏa thuận chọn trung tâm trọng tài phù hợp như VIAC, PIAC...

Lý do nên nhờ luật sư hỗ trợ giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại

Giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại là quá trình mang tính kỹ thuật pháp lý cao, đòi hỏi người thực hiện phải am hiểu sâu sắc về luật thương mại, luật dân sự, tố tụng và cả thực tiễn áp dụng.

Công ty luật Dragon với đội ngũ luật sư dày dạn kinh nghiệm sẽ:

• Rà soát, phân tích hợp đồng và tình huống tranh chấp một cách toàn diện.

• Tư vấn phương án giải quyết tối ưu, tiết kiệm thời gian và chi phí.

• Đại diện khách hàng trong quá trình thương lượng, hòa giải, tham gia phiên tòa hoặc trọng tài.

• Soạn thảo hồ sơ khởi kiện, văn bản pháp lý, đảm bảo đúng quy định và thuyết phục.

Liên hệ Công ty luật uy tín tại Hà Nội Dragon qua congtyluatdragon.com để được tư vấn chi tiết về giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại là quá trình pháp lý mà còn là chiến lược bảo vệ lợi ích doanh nghiệp. Việc hiểu đúng bản chất tranh chấp, lựa chọn phương thức phù hợp và có luật sư chuyên sâu đồng hành sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, giữ vững vị thế và uy tín trên thương trường.

Đừng để một hợp đồng lỏng lẻo trở thành rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Hãy để Công ty luật Dragon đồng hành cùng bạn trong mọi giao dịch thương mại.