Hành vi xâm phạm quyền riêng tư của người khác là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị phạt từ 20 triệu đồng đến 50 triệu đồng cho tới cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù tới 3 năm. Vậy, xâm phạm quyền riêng tư là gì? Tội xâm phạm quyền riêng tư được quy định như thế nào trong các văn bản pháp lý? Hãy cùng Luật Dragon tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Quyền riêng tư là gì?

Quyền riêng tư là quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình của mỗi cá nhân. Đây là một trong những quyền cơ bản của con người được Hiến pháp 2013 ghi nhận, tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

Quyền riêng tư của con người được pháp luật bảo vệ

Tất cả mọi người đều được bất khả xâm phạm đối với đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và gia đình. Đồng thời, có quyền bảo mật thư tín và những thông tin trao đổi riêng tư khác. Không ai được tự ý xâm phạm những điều trên khi chưa được cho phép. Tất cả được quy định đầy đủ trong Điều 21, Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013

"Điều 21.

1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.

Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn.

2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác.

Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác."

Ngoài Hiến pháp, Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Giao dịch điện tử 2005 cũng có những quy định về quyền riêng tư của cá nhân/doanh nghiệp/tổ chức nếu không được phép từ cá nhân/doanh nghiệp/tổ chức đó hoặc từ cơ quan chức năng có thẩm quyền. Cụ thể như sau:

1. Theo Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015:

"1. Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.

2. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý, việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.

3. Thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân được bảo đảm an toàn và bí mật.

Việc bóc mở, kiểm soát, thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác chỉ được thực hiện trong trường hợp luật quy định.

4. Các bên trong hợp đồng không được tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của nhau mà mình đã biết được trong quá trình xác lập, thực hiện hợp đồng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác."

2. Theo Khoản 2 Điều 46 Luật giao dịch điện tử 2005:

"…

2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được sử dụng, cung cấp hoặc tiết lộ thông tin về bí mật đời tư hoặc thông tin của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác mà mình tiếp cận hoặc kiểm soát được trong giao dịch điện tử nếu không được sự đồng ý của họ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

…"

2. Trường hợp bí mật thu thập thông tin riêng tư mà không bị vi phạm pháp luật

Trong một số trường hợp, pháp luật cho phép việc nghe - ghi âm - ghi hình hoặc thu thập thông tin bí mật của cá nhân/tổ chức khác trong trường hợp tiến hành điều tra, bắt giữ tôi phạm. Các trường hợp này được quy định rõ tại Điều 224 Luật tố tụng hình sự 2015 như sau:

"Điều 224. Trường hợp áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt

Có thể áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt đối với các trường hợp:

1. Tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm về ma túy, tội phạm về tham nhũng, tội khủng bố, tội rửa tiền;

2. Tội phạm khác có tổ chức thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng."

Trong điều tra tố tụng đặc biệt, cơ quan có thẩm quyền được thực hiện những quyền bí mật sau mà không vi phạm pháp luật về quyền Bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình:

"Điều 223. Các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt

Sau khi khởi tố vụ án, trong quá trình điều tra, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể áp dụng các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt:

1. Ghi âm, ghi hình bí mật;

2. Nghe điện thoại bí mật;

3. Thu thập bí mật dữ liệu điện tử."

3. Xâm phạm quyền riêng tư bị phạt bao nhiêu tiền?

Mức phạt xâm phạm quyền riêng tư của người khác

Xâm phạm quyền riêng tư của người khác là hành vi vi phạm pháp luật và bị xử phạt theo quy định. Tùy theo tính chất và mức độ của hành vi xâm phạm quyền riêng tư mà có thể bị xử lý hành chính từ 20 triệu - 50 triệu đồng cho tới cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù tới 3 năm.

"Điều 159. Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

a) Chiếm đoạt thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông dưới bất kỳ hình thức nào;

b) Cố ý làm hư hỏng, thất lạc hoặc cố ý lấy các thông tin, nội dung của thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông;

c) Nghe, ghi âm cuộc đàm thoại trái pháp luật;

d) Khám xét, thu giữ thư tín, điện tín trái pháp luật;

đ) Hành vi khác xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín, telex, fax hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Phạm tội 02 lần trở lên;

d) Tiết lộ các thông tin đã chiếm đoạt, làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín, nhân phẩm của người khác;

đ) Làm nạn nhân tự sát.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm."

Với hành vi phát tán bí mật đời tư thành viên gia đình để xúc phạm danh dự nhân phẩm, pháp luật Nhà nước đã quy định Phạt tiền từ 1.000.000 đồng - 1.500.000 đồng. Điều này được cụ thể hóa tại Khoản 2 và Khoản 3, Điều 51 Nghị định 167/2013/NĐ-CP:

"Điều 51. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình

…

2. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm;

b) Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình;

c) Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với hành vi quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều này;

b) Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh đối với hành vi quy định tại Điểm a, c Khoản 2 Điều này."

Bên cạnh đó, pháp luật còn có chế tài hành vi sử dụng công nghệ cao xâm nhập để vi phạm quyền riêng tư của người khác. Cụ thể, tại Khoản 1, (điểm o, p, q, r) khoản 3, (điểm a) khoản 4 Điều 15/2020/NĐ-CP quy định:

"Điều 102. Vi phạm quy định về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu thập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin

1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi lưu trữ thông tin cá nhân của người khác thu thập được trên môi trường mạng vượt quá thời gian quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận giữa hai bên.

…

3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

….

o) Chiếm đoạt thư, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa trên mạng dưới bất kỳ hình thức nào;

p) Cố ý lấy các thông tin, nội dung của thư, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa trên mạng;

q) Nghe, ghi âm cuộc đàm thoại trái pháp luật;

r) Thu giữ thư, điện báo, điện tín trái pháp luật.

4. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Không đảm bảo bí mật thông tin riêng chuyển qua mạng viễn thông công cộng hoặc tiết lộ thông tin riêng liên quan đến người sử dụng dịch vụ viễn thông;"

>>> Tham khảo: Chi phí thuê luật tư tại Công ty Luật Dragon

Kết luận

Quyền riêng tư là quyền cơ bản của con người được Hiến pháp và pháp luật bảo vệ. Xâm phạm quyền riêng tư của người khác là hành vi vi phạm pháp luật và bị xử lý theo quy định. Tùy theo tính chất và mức độ của hành vi xâm phạm quyền riêng tư mà có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự. Ngoài ra, người xâm phạm quyền riêng tư của người khác còn có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại cho người bị xâm phạm.

>>> Tham khảo ngay tư vấn của: Luật sư giỏi, uy tín tại Hà Nội nếu đang gặp các vấn đề liên quan tới quyền riêng tư của mỗi cá nhân.

Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về xâm phạm quyền riêng tư là gì và cách xử lý khi gặp trường hợp này. Nếu bạn cần tư vấn thêm về vấn đề này hoặc các vấn đề pháp luật khác, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua Hotline của Luật Dragon tại:

Công ty Luật Dragon – Hotline: 1900.599.979

Email: dragonlawfirm@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/vanphongluatsudragon

Văn phòng Luật sư tại Hà Nội: Phòng 14.6, Tầng 14, Tòa nhà Vimeco, đường Phạm Hùng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

Văn phòng Luật sư tại Long Biên: số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Long Biên, Hà Nội.

Văn Phòng Luật Sư tại Hải Phòng: Số 102, lô 14 đường Lê Hồng Phong, quận Hải An, TP Hải Phòng.