Một trong những câu hỏi mà nhiều người dân đặc biệt quan tâm trong các vụ việc liên quan đến thừa kế là: “Con nuôi có được kế thừa tài sản không?”. Đây là vấn đề thường phát sinh trong các gia đình có nhận con nuôi hợp pháp hoặc nuôi dưỡng thực tế mà không làm thủ tục pháp lý rõ ràng. Việc xác định quyền thừa kế của con nuôi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc phân chia di sản, giải quyết tranh chấp và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên có liên quan.

Để hiểu rõ hơn, cần căn cứ vào quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật Nuôi con nuôi năm 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bài viết dưới đây của Công ty Luật TNHH Dragon sẽ phân tích cụ thể từng trường hợp, giúp bạn đọc nắm rõ cơ sở pháp lý và cách áp dụng trong thực tế.

Cơ sở pháp lý về quyền thừa kế của con nuôi

Theo quy định tại Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, con nuôi và cha mẹ nuôi có quyền thừa kế tài sản của nhau theo pháp luật, ngang hàng với con đẻ và cha mẹ đẻ. Điều này có nghĩa là nếu quan hệ nuôi con nuôi được xác lập hợp pháp thì con nuôi có đầy đủ quyền và nghĩa vụ như con ruột, bao gồm cả quyền được hưởng di sản thừa kế khi cha mẹ nuôi qua đời và ngược lại.

Ngoài ra, Điều 24 Luật Nuôi con nuôi năm 2010 cũng quy định: “Kể từ thời điểm được đăng ký nuôi con nuôi, giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có đầy đủ quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, pháp luật dân sự”. Như vậy, khi quan hệ nuôi con nuôi được pháp luật công nhận, con nuôi nghiễm nhiên trở thành người thừa kế hợp pháp của cha mẹ nuôi trong hàng thừa kế thứ nhất.

Trường hợp con nuôi và cha mẹ nuôi có lập di chúc thì quyền thừa kế được xác định theo nội dung di chúc, nhưng không được trái với các quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (ví dụ như con chưa thành niên, cha mẹ già yếu…).

Phân biệt con nuôi hợp pháp và con nuôi thực tế

Một điểm quan trọng khi xem xét quyền thừa kế là phải phân biệt rõ con nuôi hợp pháp và con nuôi thực tế.

Con nuôi hợp pháp

Đây là trường hợp việc nuôi con nuôi được thực hiện đúng quy định pháp luật, có đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền (Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người nhận con cư trú hoặc cơ quan chuyên trách đối với con nuôi có yếu tố nước ngoài). Trong trường hợp này, con nuôi có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ nuôi như con ruột, không có sự phân biệt.

Con nuôi thực tế

Đây là trường hợp việc nuôi dưỡng diễn ra trên thực tế, kéo dài, có sự chăm sóc, nuôi dưỡng như cha mẹ – con, nhưng không đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền. Đối với trường hợp này, hiện nay pháp luật không tự động công nhận quyền thừa kế như con nuôi hợp pháp. Tuy nhiên, nếu có đầy đủ chứng cứ chứng minh mối quan hệ nuôi dưỡng thực tế ổn định, lâu dài, người được nuôi có thể được xem xét quyền thừa kế theo hướng người có công nuôi dưỡng hoặc thông qua nội dung di chúc (nếu có).

Tòa án nhân dân tối cao cũng đã có nhiều bản án, quyết định giám đốc thẩm công nhận quyền hưởng di sản trong một số trường hợp nuôi dưỡng thực tế, tuy nhiên các trường hợp này phải chứng minh được yếu tố chăm sóc, nuôi dưỡng, gắn bó thực sự và không có tranh chấp về tư cách pháp lý quá phức tạp.

Thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc đối với con nuôi

Quyền thừa kế của con nuôi được xác định theo hai hình thức chính:

a. Thừa kế theo pháp luật

Khi người để lại di sản không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, di sản được chia theo quy định của pháp luật. Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định con nuôi thuộc hàng thừa kế thứ nhất, ngang hàng với con ruột, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, vợ hoặc chồng. Do đó, khi cha mẹ nuôi qua đời mà không để lại di chúc, con nuôi hợp pháp sẽ được chia phần di sản bằng với các con ruột khác.

Ví dụ: Ông A và bà B có một người con ruột là C và một người con nuôi hợp pháp là D. Khi ông A mất không để lại di chúc, toàn bộ tài sản hợp pháp của ông A sẽ được chia đều cho bà B, C và D theo pháp luật. D được hưởng phần di sản bằng với C, không có sự phân biệt về nguồn gốc con nuôi hay con đẻ.

b. Thừa kế theo di chúc

Nếu người để lại di sản lập di chúc thì quyền thừa kế của con nuôi được xác định theo nội dung di chúc. Tuy nhiên, cần lưu ý các quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015). Trường hợp con nuôi là người chưa thành niên hoặc không có khả năng lao động, dù bị truất quyền thừa kế trong di chúc, vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất thừa kế theo pháp luật.

Con nuôi có quyền thừa kế của cha mẹ đẻ không?

Một vấn đề thường gây nhầm lẫn là liệu con nuôi có còn quyền thừa kế tài sản của cha mẹ đẻ sau khi đã được nhận làm con nuôi hợp pháp hay không. Theo Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, con nuôi vẫn có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ đẻ và ngược lại, trừ trường hợp cha mẹ đẻ và con nuôi bị Tòa án ra quyết định chấm dứt quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con theo quy định của pháp luật.

Như vậy, về nguyên tắc, con nuôi có thể đồng thời là người thừa kế của cả cha mẹ nuôi và cha mẹ đẻ nếu quan hệ cha mẹ – con không bị chấm dứt. Đây là điểm khác biệt quan trọng so với nhiều quốc gia khác, nơi việc nhận nuôi thường chấm dứt quyền thừa kế từ cha mẹ đẻ.

Trường hợp tranh chấp quyền thừa kế liên quan đến con nuôi

Tranh chấp thừa kế có yếu tố con nuôi thường xảy ra khi:

• Quan hệ nuôi con nuôi không đăng ký, chỉ nuôi dưỡng thực tế.

• Di chúc có nội dung không rõ ràng hoặc không đề cập đến con nuôi.

• Các con ruột hoặc người thân khác phản đối tư cách người thừa kế của con nuôi.

• Có yếu tố tài sản lớn, nhiều người cùng có quyền lợi liên quan.

Khi xảy ra tranh chấp, việc chứng minh quan hệ nuôi dưỡng hợp pháp hoặc thực tế, di chúc hợp pháp và các tình tiết liên quan là rất quan trọng. Trong những trường hợp này, thuê luật sư giỏi tại Hà Nội hoặc tại địa phương nơi có tài sản thừa kế là giải pháp tối ưu để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, tránh kéo dài vụ việc, giảm thiểu rủi ro pháp lý và chi phí phát sinh.

Từ các quy định và phân tích trên có thể trả lời câu hỏi “con nuôi có được kế thừa tài sản không”. Theo pháp luật, con nuôi hoàn toàn có quyền kế thừa tài sản của cha mẹ nuôi như con ruột nếu quan hệ nuôi con nuôi được xác lập hợp pháp. Đối với con nuôi thực tế, quyền thừa kế có thể được xem xét nếu chứng minh được quan hệ nuôi dưỡng lâu dài, ổn định và được tòa án công nhận. Ngoài ra, con nuôi cũng có thể đồng thời được hưởng di sản của cha mẹ đẻ nếu mối quan hệ cha mẹ – con không bị chấm dứt theo quyết định của tòa án.

Tuy nhiên, các vụ việc thừa kế liên quan đến con nuôi thường khá phức tạp, đặc biệt khi phát sinh tranh chấp hoặc khi di sản có giá trị lớn. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người dân nên thuê luật sư giỏi tại Hà Nội để tư vấn thừa kế, lập di chúc rõ ràng và thực hiện thủ tục pháp lý về nuôi con nuôi đầy đủ.

Nếu bạn cần tư vấn cụ thể hơn về quyền thừa kế của con nuôi, cách lập di chúc, giải quyết tranh chấp tài sản hoặc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi, vui lòng liên hệ với Công ty Luật TNHH Dragon – công ty luật sư uy tín tại Hà Nội, nơi hội tụ đội ngũ luật sư giỏi tại Hà Nội, am hiểu pháp luật dân sự, hôn nhân gia đình và tố tụng dân sự.

THÔNG TIN LIÊN HỆ CÔNG TY LUẬT DRAGON
Công ty Luật – Dịch vụ luật sư uy tín tại Hà Nội

Trụ sở chính: Công ty Luật Dragon, Phòng 08 tầng 09 Tòa nhà VINACONEX DIAMOND TOWER, số 459C Bạch Mai, phường Bạch Mai, thành phố Hà Nội.

Văn phòng giao dịch: Số 22 ngõ 29 phố Trạm, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

Chi nhánh Hải Phòng: Phòng 5, tầng 5 Tòa nhà Khánh Hội, lô 2/3C đường Lê Hồng Phong, phường Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.

Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến: ☎️ 1900.599.979 / 📞 0974.422.331

Email: ✉️ dragonlawfirm@gmail.com

Website: 🌐 https://congtyluatdragon.com