Ly hôn đơn phương là trường hợp một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà không cần sự đồng thuận của bên còn lại. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ điều kiện để được ly hôn đơn phương, cũng như các bước pháp lý cần thực hiện. Bài viết dưới đây, Luật Dragon sẽ giúp bạn hiểu rõ về vấn đề này theo quy định pháp luật mới nhất.

Ly hôn đơn phương là gì?

Ly hôn đơn phương (còn gọi là ly hôn theo yêu cầu của một bên) là hình thức ly hôn khi chỉ một trong hai người (vợ hoặc chồng) mong muốn chấm dứt quan hệ hôn nhân. Trường hợp này thường xảy ra khi có mâu thuẫn nghiêm trọng, bạo lực gia đình, hoặc một bên không còn thực hiện nghĩa vụ vợ chồng theo quy định pháp luật.

Điều kiện để được ly hôn đơn phương theo quy định pháp luật

Trong các trường hợp hôn nhân không thể tiếp tục duy trì do mâu thuẫn kéo dài, một bên vợ hoặc chồng có thể nộp đơn ly hôn mà không cần sự đồng thuận từ bên còn lại. Tuy nhiên, để Tòa án xem xét và giải quyết, người khởi kiện phải đáp ứng đầy đủ điều kiện để được ly hôn đơn phương theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014.

Căn cứ pháp lý cho việc ly hôn đơn phương

Căn cứ theo khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà quá trình hòa giải tại Tòa án không đạt kết quả, thì Tòa án sẽ tiến hành giải quyết nếu nhận thấy:

• Có hành vi bạo lực gia đình; hoặc

• Có vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của vợ/chồng;

• Những hành vi này khiến hôn nhân rơi vào tình trạng trầm trọng, không thể tiếp tục chung sống, và không còn đạt được mục đích của hôn nhân.

Đây là những điều kiện để được ly hôn đơn phương cần được chứng minh cụ thể trước Tòa án.

Xác định hành vi bạo lực gia đình và vi phạm nghĩa vụ vợ chồng

Một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án chấp nhận ly hôn đơn phương là bên bị yêu cầu có hành vi bạo lực trong gia đình hoặc xâm phạm quyền và nghĩa vụ được pháp luật quy định.

Hành vi bạo lực gia đình

Theo Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007, bạo lực gia đình bao gồm cả hành vi về thể chất và về tinh thần, như:

• Đánh đập, gây tổn thương cơ thể;

• Ngược đãi, bỏ đói hoặc không chăm sóc thành viên trong gia đình;

• Chửi bới, lăng mạ, nhục mạ tinh thần người vợ hoặc người chồng;

• Kiểm soát thái quá, cô lập với bên ngoài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý.

Những hành vi này nếu kéo dài và có bằng chứng rõ ràng là cơ sở pháp lý để xác lập điều kiện để được ly hôn đơn phương.

Vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ chồng

Luật Hôn nhân và Gia đình quy định rõ nghĩa vụ giữa vợ và chồng trong quan hệ nhân thân, tài sản, và vai trò đại diện. Khi một bên:

• Không thực hiện nghĩa vụ chung sống, hỗ trợ nhau;

• Bỏ mặc gia đình, không quan tâm đến đời sống tinh thần hoặc vật chất;

• Chiếm dụng, sử dụng tài sản chung vì mục đích cá nhân;

• Tự ý thực hiện giao dịch gây thiệt hại cho bên còn lại mà không có sự đồng thuận;

Đó được xem là vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ vợ chồng. Đây là một trong những căn cứ điển hình để xác định điều kiện để được ly hôn đơn phương theo quy định pháp luật.

Tình trạng hôn nhân trầm trọng và không thể tiếp tục chung sống

Tình trạng hôn nhân được xem là trầm trọng khi:

• Vợ chồng không còn quan tâm, yêu thương, chăm sóc lẫn nhau, sống lạnh nhạt như người xa lạ;

• Một bên thường xuyên hành hạ, xúc phạm, gây tổn hại thể chất hoặc danh dự bên kia, bất chấp sự can thiệp, khuyên nhủ từ người thân hay tổ chức đoàn thể;

• Có quan hệ ngoại tình rõ ràng, bị phát hiện và đã được cảnh báo nhưng vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ ngoài luồng.

Trong các trường hợp này, nếu đời sống hôn nhân không thể hàn gắn dù đã được hòa giải nhiều lần thì đây là yếu tố trực tiếp củng cố cho điều kiện để được ly hôn đơn phương.

Mục đích hôn nhân không còn đạt được

Theo quan điểm pháp lý, mục tiêu chính của hôn nhân là xây dựng một tổ ấm bền vững dựa trên tình yêu thương, sự tôn trọng, và trách nhiệm với gia đình. Nếu các yếu tố này không còn tồn tại, mối quan hệ vợ chồng chỉ còn hình thức, thì cuộc hôn nhân được xem là không đạt được mục đích.

Ví dụ:

• Không còn chia sẻ trong đời sống vật chất và tinh thần;

• Môi trường gia đình không còn an toàn, lành mạnh cho con cái;

• Mỗi bên đều có cuộc sống riêng, không còn gắn bó tình cảm.

Tất cả những biểu hiện này là dấu hiệu rõ ràng cho thấy mối quan hệ hôn nhân đã không còn cơ sở tồn tại, và từ đó đáp ứng điều kiện để được ly hôn đơn phương.

Trường hợp ly hôn khi một bên bị Tòa án tuyên bố mất tích

Theo khoản 2 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, trong tình huống một người vợ hoặc chồng bị Tòa án tuyên bố mất tích, thì bên còn lại có quyền yêu cầu ly hôn và Tòa án sẽ xem xét, giải quyết.

Việc một cá nhân bị tuyên bố mất tích là sự kiện pháp lý có ý nghĩa quan trọng. Người bị mất tích là người đã vắng mặt liên tục tại nơi cư trú từ 02 năm trở lên, không ai biết rõ họ đang ở đâu, còn sống hay đã chết. Trong thời gian đó, người thân không thể liên lạc hoặc nhận được bất kỳ thông tin nào.

Khi cuộc sống vợ chồng bị gián đoạn trong thời gian dài như vậy, mối quan hệ hôn nhân đã không còn thực chất. Vì vậy, đây là một trong những điều kiện để được ly hôn đơn phương được pháp luật công nhận, tạo cơ sở pháp lý để bên còn lại được chấm dứt quan hệ hôn nhân một cách hợp pháp.

Trường hợp cha, mẹ hoặc người thân yêu cầu ly hôn thay cho một bên vợ/chồng

Không phải lúc nào vợ hoặc chồng cũng có đủ năng lực hành vi dân sự để tự mình yêu cầu ly hôn. Khoản 3 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rõ rằng: cha, mẹ hoặc người thân thích khác có thể đứng ra yêu cầu ly hôn khi:

• Một bên bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác dẫn đến mất khả năng nhận thức và không làm chủ được hành vi của mình; và

• Đồng thời, người này là nạn nhân của hành vi bạo lực gia đình do vợ hoặc chồng của họ gây ra;

• Hành vi bạo lực đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần hoặc tính mạng của người bị bệnh.

Trong trường hợp này, người thân có quyền bảo vệ người bệnh bằng cách yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn để chấm dứt mối quan hệ hôn nhân có yếu tố nguy hiểm và không còn phù hợp.

Điều kiện để được ly hôn đơn phương là yếu tố then chốt để Tòa án xem xét và ra quyết định chấm dứt quan hệ hôn nhân. Việc hiểu đúng pháp luật, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và thực hiện đúng quy trình sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi hợp pháp một cách hiệu quả nhất.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc ly hôn, hãy liên hệ công ty luật Dragon để được tư vấn và hỗ trợ tận tâm từ những luật sư có kinh nghiệm chuyên sâu.

CÔNG TY LUẬT DRAGON

• Địa chỉ: Số 08 tầng 09 toà nhà VINACONEX DIAMOND TOWER, số 459C Bạch Mai, phường Trương Định, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

• Điện thoại: 098.301.9109

• Email: dragonlawfirm@gmail.com